GENERATIE V

 

V. Daniel Jansen Touw, ged. 14-07-1656, visser, gezworene van het Vissersgilde in 1683, 94, 1703, 05, 10 en 1713, deken van hetzelfde gilde in 1712, leeft nog op 13-12-1738 [1a], hij is dan 82 jaar oud. Huwde 1e 04-09-1678 met Elisabeth Cornelissen van der Hoeven (ook Van Hoeffven), ged. 20-09-1656, overleden voor 1685, dr. van Cornelis Jansen van der Hoeff, schipper en Elisabeth Jans van Rees. Huwde 2e 23-04-1685 met Jacomina Carels Hoogerheijden, ged. 04-02-1661 (get. Jan Andries Eckmans, Barent van Oldenzen, Cornelia Lyssen en Baeijke Goverts), overleden 23-12-1731, dr. van Carel Marinusse Hoogerheijden en Maetgen Andries Eckmans.

 

Daniel Jansen koopt in 1679 het huis ‘Den Pekstok’ aan de Noordzijde Haven van meester kleermaker De Leeuw.[1b] Dit huis zal 53 jaar in zijn bezit blijven.

 

Lang werd aangenomen dat Daniel Jansen de eerste was met de naam Touw. Nu is dat zijn vader Jan Anthonissen in 1675. Was Daniel in de lijst van dekens en gezworenen van het Vissergilde van 1694 nog ingeschreven als Daniel Jansen, in 1703 was dat Daniel Jansen Touw geworden. Nu is bekend geworden dat ook Daniel de naam Touw al eerder gebruikte.

In een akte gedateerd 19 augustus 1691 staat Daniel en zijn broer Jan beschreven als Jan Tou en Daniel Tou. De broers zijn geld schuldig voor gekochte taan. [2]

 

Een paar maanden later op 21 oktober 1691 wordt Daniel Jansen en zijn andere broer Anthonie Jansen genoemd als voogd en toeziender van de weeskinderen Isebrant en Adriaen van wijlen Maria Isebrant. De vader van de kinderen heette Jan Adriaensen. Dit was een neef van Daniel Jansen Touw. Jan Adriaensen was een zoon van Adriaen Lievensen, de halfbroer van Jan Anthonissen. [3]

 

[1a] Hij verkoopt dan het huis ‘Den Kleijnen Anker’ aan de Noordzijde Haven aan zijn dochter Stoffelina. WBA, NA BoZ inv. nr. 0535, akte 373: 13 december 1738 (notaris Adriaan Baks)

[1b] WBA, BoZ Register van Opdrachten: 15 december 1679.

[2] WBA, NA BoZ inv. nr. 0248, akte 58: 19 augustus 1691 (notaris Adriaan Schippers)

[3] WBA, NA BoZ inv. nr. 0273, akte 47: 21 oktober 1691 (notaris Adriaan Schippers)

 

Handmerken 1691. Daniel Jansen: anker met stok naar onder. Handmerk van Anthonie Jansen: een pentagram. Nogmaals een handmerk van Daniel Jansen: een vierspakig radkruis. Het is natuurlijk opmerkelijk dat er twee Daniel Jansen voorkomen op deze akte. Daniel Jansen (Gorten), handmerk anker, was een neef van Daniel Jansen (Touw) handmerk vierspakig radkruis.

 

Daniel en Jacomina maken op 2 november 1715 hun testament. Zij beslissen dat hun dan nog minderjarige kinderen ‘met namen Adriaen en Jacobus Danen vooruijt, voor alle deelinge sullen hebben en sonder eenig tegenspreeken van hun broeders off susters trecken profiteren der testateren visschuijt en met lijn, want, anker, touwen en verder toebehoren, zonder ijmants tegen seggen.’ [1]

 

[1] WBA, NA BoZ inv. nr. 0428, akte 60: 2 november 1715 (notaris François Bolcoel)

 

Handmerk 1715. Daniel Janssen Touw een vierspakig radkruis

 

Op 12 april 1717 leggen de broers Daniel Janssen Touw en Jan Jansen Touw als vissers een verklaring af dat zij al van jongs af aan, ofwel als knecht bij anderen als voor zich zelf, gevist hebben in het vaarwater tussen het schor dat Hoofdplaat werd genoemd en de vaste wal van Biervliet. Zij visten daar met netten van ongeveer 100 voet lang en waren van mening dat zij de scheepvaart naar fort Philippine niet hinderden omdat het vaarwater ter plaatse meer dan 1000 voet breed was. Zij gaven wel toe dat zij niet wisten hoe diep het overal was. [1] Dat is op zijn minst verdacht. Vissers die beweren hun visgronden niet te kennen.

 

[1] WBA, NA BoZ inv. nr. 0430, akte 20: 12 april 1717 (notaris François Bolcoel)

Detail van De Kaart van Staats Vlaanderen in 1745 door Willem Tiberius Hattinga (1700-1764), samengesteld na metingen van 1742.

 

Bij de blauwe pijl ligt het Hoofdplaatse Gat, bruinrood van kleur, dat moet het vaarwater zijn ‘tusschen de opgewasse schorre nu genaemt de Hoofdplaat bij Biervliet en tusschen de vaste wal van Biervliet’ waar de gebroeders Touw hun netten plachten te zetten. De vaarweg langs Biervliet, het fort Philippine en Sas van Gent was de vaarweg van Gent naar zee. De schorren van het land van Biervliet ten zuiden van het Hoofdplaatse Gat werden in 1776 als Wilhelminapolder ingepolderd. De rest van Hoofdplaat volgde in 1778. Tot die tijd kon men bij hoogwater van Breskens ten zuiden van Hoofdplaat naar Biervliet varen.

Bergse vissers werden uit de Zeeuwse wateren geweerd. Maar Zeeuws-Vlaanderen was vroeger Staats-Vlaanderen en waarschijnlijk daardoor konden Bergse vissers als Daniel en Jan Touw daar vissen. De Hoofdplaat was in 1717 niet onbewoond, een zekere Pieter Willaart was er stellenaar. Dat wil zeggen hij weidde zijn schapen op de schorren en woonde met zijn gezin op een stelle. Een stelle, ook wel stelberg genoemd, was een kunstmatige heuvel op buitendijks land. Ook zijn schoonvader Pieter van Houdenaarde beheerde er een schaapskudde. Op de getoonde kaart is de locatie te vinden van een zestal stellen.

Handmerken 1711. Daniel Janssen Touw met een vierspakig radkruis en Jan Jansen Touw met een kruisje.

 

Op 12 januari 1732 laat Daniel zijn huis ‘de Pekstok’ veilen. Marinus Pikaer is voor 500 gulden de nieuwe eigenaar. [1] Het in 1713 door erfenis van zijn oudste zoon Johannes Danielsen Touw verkregen huis 'Den Kleijnen Anker' verkoopt Daniel in 1738 aan zijn dochter Stoffelina, weduwe van Willem Kruijt. Dat huis aan de Noordzijde Haven wisselt voor 200 Carolus guldens van eigenaar. Voor die prijs gunt hij het uit vaderlijke genegenheid aan zijn dochter en niet aan een ander, hoewel hem meer werd geboden. [2]

 

[1] WBA, NA BoZ inv. nr. 0445, akte 3: 12 januari 1732 (notaris François Bolcoel)

[2] WBA, NA BoZ inv. nr. 0535, akte 373: 13 december 1738 (notaris Adriaan Baks)

Handmerk 1732. Daniel Jansen Touw: cirkel met verticale streep. Het ziet er uit alsof Daniel een streepje is vergeten.

 

KINDEREN UIT HET HUWELIJK DANIEL JANSEN TOUW & ELISABETH CORNELISSEN VAN DER HOEVEN:

 

Het eerste huwelijk van Daniel Jansen Touw:

1. Geertruyd, ged. 14-05-1681

2. Johannes Danielsen Touw (ook Jan Danielse), ged. 23-01-1682 (get. Johannes Cornelissen van der Hoven, Adriaentien Willemsen en Crijntien Jansen), visser, overleden 17-10-1713 als ‘jongman Jan Danielsen Tou’.

 

In het testament van 12 december 1699 van zijn oom en tante Jan Cornelissen van Hoeffven en Adriaentje Willems Kruijt worden Janneken Cornelissen van Hoeven en Jan Danielse, zoon van Elisabeth Cornelissen van Hoeffven aangewezen als erfgenamen. Janneken voor een derde en Jan Danielse voor twee derde deel.[1]

Eigenaar van het huis ‘Den Kleijnen Anker’ aan de Noordzijde Haven, dat hij 26 februari 1712 had gekocht.

 

[1] WBA, NA BoZ inv. nr. 0247, akte 218: 12 december 1699 (notaris Adriaen Schippers)

 

KINDEREN UIT HET HUWELIJK DANIEL JANSEN TOUW & JACOMINA CARELS HOOGERHEIJDEN

 

Het tweede huwelijk van Daniel Jansen Touw:

3. Stoffelina Danielsen Touw, ged. 21-12-1685 (get. … Franss en Catharina Hoogerheijde) huwde 24-05-1711 met Willem Adriaenzen Kruijt, ged. 28-04-1686, visser, gezworene van het Vissersgilde in 1711, leeft nog 15-11-1729, overleden voor 09-06-1730, zoon van Adriaen Willemsen Kruijt, beurtschipper op Goes en Dieneken Bastiaens.

 

Stoffelina Danielse Touw, weduwe en boedelhoudster van Willem Kruijt, verkoopt op 20 juli 1731 aan Adriaen Kruijt een huis genaamd ‘Den Cleijnen Ste Pieter’ aan de Noordzijde Haven.[1]

Mons. Adriaen Kruijt, beurtschipper op Goes, verkoopt op 20 juli 1731 zijn schoondochter Stoffelijna Touw een huis genaamd ‘De Stel’ in de Dubbelstraat. [2]

 

[1] WBA, BoZ, Rechterlijk Archief, nr. 252, fol. 147: 9 juli 1730

[2] WBA, BoZ, Register van Opdrachten: 20 juli 1731

 

4. Carel Danielsen Touw, geboorte moet liggen tussen eind 1686 en begin 1688, visser en eigenaar ‘visschuijte’ in 1729 [1], gezworene van het Vissersgilde in 1710, 17 en 1725, huwde als Carel Daniels 06-07-1709 met Maria Jansen Heijbeek, ged. 23-07-1690, overleden 13-05-1728, dr. van Jan Gillissen Heijbeek en Geertruyd Jansen de Bout.

 

Carel was huurder voor 27 gulden per jaar van het huis ‘het Spieringbenneken’ gelegen naast de Visserspoort.[2] Op de zolder van dit huis had de eigenaar Cornelis de Hont de Oude, zijn voorraad run liggen. Run is de grondstof, eigenlijk gemalen eikenschors, dat gebruikt werd voor het tanen van zeilen en netten. Carel had in 1711 350 gulden geleend van zijn schoonmoeder, op 22 november 1729 beloofde hij dat hij het bedrag met 40 gulden per jaar gaat terugbetalen. Daarvoor stelt hij zijn ‘visschuijte’ als borg.[3] Uit Carel en Maria 14 kinderen waaronder Jan Carelse (Karels) Touw die zich in 1744 te Rotterdam vestigde. Uit hem thans nog levend nageslacht, onder andere te Rotterdam.

 

[1] WBA, NA BoZ inv. nr. 0442, akte 2: 1 februari 1729 (notaris François Bolcoel)

[2] WBA, NA BoZ inv. nr. 0442, akte 2: 1 februari 1729 (notaris François Bolcoel)

[3] WBA, NA BoZ inv. nr. 0442, akte 78: 22 november 1729 (notaris François Bolcoel)

 

Handmerk 1729 van Carel Danielse Touw, een vierspakig radkruis net als zijn vader.

 

5. Daniel Danielsen Touw, ged. 28-01-1689 (Carels get. Andries Hoogerheijden en Janneken Cornelisse de Hont) visser, overl. 17.05.1745. Huwde als Daniel Danielse 23-06-1713 met Petronella (Pieternella) Krijnszen van Bulderstraten, ged. 11-09-1692 [1], overl. 16-09-1730, dr. van visser Crijn Heijndricksen van Bulderstraten (ook van Bullestraten) en Francina Lambrechtsen de Bout. Uit hen thans nog levend nageslacht o.a. te Bergen op Zoom.

 

Een paar maanden na haar huwelijk ontvangt Pieternella op 20 september 1713 via haar vader een gedeelte uit de erfenis van wijlen Sr. Cornelis Hellemans. Deze bezat land onder Woensdrecht. Na aftrek van kosten blijft er voor haar 516 gulden en vier stuivers over. Naast dit bedrag krijgt zij ook nog een aantal zilveren en gouden sieraden onder andere twee zilveren oorijzers en een gouden ‘mercring’ (zegelring)[2]

 

[1] In het doopboek staat Rosina de Bout als moeder genoteerd.

[2] WBA, NA BoZ inv. nr. 0458, akte 23: 20 september 1713 (notaris Simon Turcq)

 

6. Maria , ged. 12-11-1690 (get. Marinus Carels Hoogerheijden, Francijna Heijndricks en Catalijn Carelsen) overl. 16-07-1692.

7. Marinus , ged. 12-11-1692 (get. zelfde als bij 6 ) overl. 24-11-1692.

8. Jacobus Danielsen Touw , volgt VI

9. Johanna, ged. 26-01-1698 (get. Thomas Heijndrixen, Willemyntien Jansen Verdonck en Catalijna Carelsen Hoogerheijden) overl. 12-02-1698.

10. Adriaen, ged. 01-04-1699 (get. Francijn Heijndrix en Willemijntje Jansse Verdonck) overl. jong kort na 02-11-1715.

11. Maria, ged. 18-11-1701 (get. Andries Karels Hoogerheijde en Janneke Willems Kouburg)